ئەحمەد شەرع شکستی هێنا

زیاتر لەو حەوت مانگە رژێمی بەشار ئەسەد لە سووریا رووخاوە و تا ئێستە ئیدارەی نوێی ئەو وڵاتە بە سەرۆكایەتیی ئەحمەد شەرع نەیتوانیوە كارەكانی وڵاتەكە رێك بخاتەوە، ئەو جیا لەوەی كەوتووەتە نێوان دوو ویستی توركیا و ئیسرائیل و مەترسیی لەدەستدانی پاڵپشتیی ئەوروپا و ئەمەریكا، لە ناوخۆی ئەو وڵاتە تووشی كێشەی خواستی خۆی بۆ سەپاندنی دەسەڵاتێكی ناوەندی و خواستی پێكهاتەكان بۆ دەسەڵاتێكی ناناوەندی بووەتەوە، كە تا ئێستە نە بە شەڕ و نە بە رێككەوتن توانیویەتی بگات بە سازان لەبارەیانەوە، بەڵام پلانی داهاتووی چییە؟

دوای رووداوەكانی سوێدا كە دەسەڵاتی نوێی دیمەشق شكستێكی گەورەی تیادا هێنا، هەروەها ئەوەی بەر لە چەند مانگی پارێزگا كەناراوییەكان كە لەوێش كۆمەڵكوژیەكی گەورەی لەسەر ساغ بووەوە، ویستی بە رێككەوتن ناوچە كوردییەكان كۆنترۆڵ بكاتەوە و چەكەكانیان رادەستی دیمەشق بكەن، كەچی ئەویشی بۆ نەچووە سەر، ئێستە شەرع پەنا بۆ پلانێكی تر دەبات كە هەڵبژاردن و دامەزراندنی پەرلەمانێكە بۆ وڵاتەكە لە لایەك نوێنەری پێكهاتەكان لەخۆ بگرێت و لە لایەكی تر شەرعیەت بە دەسەڵاتی خۆی بدات و ئەمەریكاش رای بكات.

دوێنێ باسی ئەوە كرا كە دەكرێ هەڵبژاردنی پەرلەمانی سووریا لە نێوان 15 بۆ 20ی ئەیلوولی داهاتوو ساز بكرێت، لەناو بوونی مشتومڕێكی زۆر لەبارەی نوێنەرانی پێكهاتەكان و پاك و بێگەریی هەڵبژاردنەكە، بە هاوشێوەی ئەنجوومەنی گەلی پێشووی سەردەمی بەشار ئەسەد، كە پێكهاتەكانی لەخۆ گرت و دەسەڵاتی رەهاش بۆ خودی بەشار ئەسەد بوو.

غەسان ئیبراهیم توێژەری سیاسی دەڵێت، حكوومەتی سووریا نەك وەك ئامرازێكی دیموكراسی، بەڵكو بۆ هەڵمژینی ئەو رق و توڕەییە قەتیسبووەی هەیە پەنا بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمان دەبات، هەوڵ دەدات تۆپەكە بخاتە ناو یارگەی هەسەدە بە داواكردنی بەشداری لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی وەك دەرچەیەكی سیاسی بۆ گرێكوێرەی رۆژهەڵاتی سووریا.

روونی كردەوە، شەرع بەو هەنگاوە پەیام ئاراستەی ناوخۆ دەكات، بۆ كورد و درووز بۆ بوونی نوێنەرایەتییان لەناو پەرلەمان، بێ دەستبردن و گۆڕینی سیستمی فەرمانڕەوایی ناوەندی كە تا ئێستە پێڕەوی دەكات و دەشیەوێ لەسەری بەردەوام بێت، بۆ دەرەوەش بۆ ئیسرائیل و ئەمەریكا بۆ هێوركردنەوەیان، ئەگینا ئەو نایەوێ دەرگە بە رووی فیدراڵیەت بكاتەوە، بەڵكو دەیەوێ شەرعیەتی فەرمانڕەوایەتیە ناوەندیەكەی جوان بكات لە رێگەی پەرلەمان، بە بەشداریی هەموو پێكهاتەكان، ئەو لە دوای شكستەكانی سوێدا و كەناراوەكانی سووریا چارەسەری سیاسی بەو شێوەیە پێ باشترە.

ئەو توێژەر ئاماژە دەكات، ئێستە حكوومەتی كاتیی سووریا دەیەوێ بە پێكهاتەكانی ئەو وڵاتە بڵێت كە نامانەوێ دۆخەكە پەرە بستێنێت، بۆیە وەرنە ناو پەرلەمان و كورسییەكان دادوەرانە دابەش دەكەین و هەریەكە بەپێی رێژەی دانیشتووانی، دوور لە بەشبەشێنە و جیاوازیكردن، ئەوە لەوكاتە پەرلەمانەكە بە رێگەی دەنگدانی راستەوخۆی جەماوەری هەڵنابژێردرێت، بەڵكو لە رێگەی لیژنەكانەوە دەبێت، واتە ناوچەكان نوێنەری خۆیان دیاری دەكەن، ئەوەش نزیكە لە ئەنجوومەنێكی كۆمەڵایەتی لەوەی ببێتە دەسەڵاتێكی یاسادانانی ئاسایی.

ئێستە رژێمەكەی شەرع لە ناوخۆ جیا لە سوێدا و ناوچە كوردییەكان، هەڵمەتێكی فرەوانی تەناهی بۆ سەپاندنی شكۆی خۆی بەڕێوە دەبات، بەتایبەتی لەو ناوچانەی پشێوی تەناهیان تیادایە، وەك ناوچە كەناراویی عەلەویەكان، كە ژمارەیەك سەركردەی ناوخۆیی ناوچەكەی گرتووە و وەك یاساشكێن ناویان دەبات لە سەروویانەوە مالیك عەلی ئەبو ساڵح و وەزاح سوهێل ئیبراهیم و نیزاڵ عوسمان، وەك هەوڵێك بۆ كۆنترۆڵكردنی ئەو ناوچانە لە دوای رووداوەكانی مانگی ئاداری رابردوو، ئەوەش تەواوكەری پرۆسە سیاسییەكەیە. 

سەرەڕای ئەو هەموو بینە و بەردەی دیمەشق، كێشە گەورەكە ئێستە شەرعیەتی ئەو هەڵبژاردنەیە، بەتایبەتی كە هەندێك لە سەركردەكانی ناوخۆیی وەك شێخ حیكمەت هیجری لە سوێدا، رەتی دەكەنەوە كە نوێنەری ئەوان لە دەرەوەی پێكهاتەكە بێتە هەڵبژاردن، چونكە ئەگەر نوێنەرانی سوێدا بگەنە پەرلەمان، رەنگە هیجری رای بگەیەنێت كە ئەوان نوێنەرایەتیی درووز ناكەن، ئەوكات دیمەشق داوایان لێ دەكات كە نوێنەری خۆیان پێشكەش بكەن، ئەوەش هەوڵێكی زیرەكانەیە بۆ هەڵمژینی ئەو دۆخە قەتیسبووەی هەیە. 

ئەو توێژەرە پێی وایە حكوومەتی كاتیی سووریا دەیەوێ لە رێگەی پەرلەمانەوە ئاگری تەقینەوەكە بكوژێنێتەوە، نەك لە رێگەی فیدراڵیەت و دابەشكردنی دەسەڵات لە دیمەشق، ئەوەش كارتێكی شوێنگرەوەی سیاسیە بە هاوشێوەی گێزەرەكە، دوای ئەوەی دەركەوت كە دارەكە سوودی نییە و رەنگە دۆخی وڵاتەكە ئاڵۆزتر بكات.