د چەمکێ سیاسەتا ژ دەرڤە ئەو وڵات سەرکەفتی یە کو لدیف واقیعێ ڕۆژەڤێ ئامرازان دگوھریت لێ چوجاران دەست بەرداری ئارمانجا خوە نابیت، سیاسەت بگوتنا شەرم و عەیبە ناھێتە کرن، ئەگەر ئەڤ گوتننە ژ ئالیێ ئەمریکا گرنگ بانە ژمێژە بوو ل سەر تەختێ پاشایەتیا جیھانێ ھاتبوو خارێ، چوو ولات ب قاسی ئەمریکا ڤێ سیاسەتێ پراکتیزە ناکەن،
پتریا جاران ئامراز و پلانێن خوە دگوھریت بۆ دەستڤە ئینانا ئارمانجا خوە، لێ چوجاران دەست بەرداری ئارمانجا خوە نابیت ژبۆ بەرژەوەندیا گشتی یان وڵاتەکێ، ئەمریکا نە دوستێ ھەردەمی یێ وڵاتەکێ یە نە دوژمنێ ھەردەمێ وڵاتەکێ دنە. ئیرۆ بەرژەوەندیا وان دکیژان وڵاتی دا بیت دوستە، لێ ھەر دەما بەرژەوەندی ل گەل نەمان ب ساناھی پشتا خوە دەتێ دەستا ژێ بەردەت. ھەر بڤێ سیاسەتی ئەمریکا بویە پاشایێ جیھانێ.
ل ماوێ دەھ ساڵێت بوریدا ل شەر و پێکدانێن سوریا ئەمریکا بچەندین شێوازا ب ناراستەخۆ بەشداریا شەری کریە، ئارمانجا ئەمریکا د شەرێ سوریایێ دا کونترولکرنا سەرچاوێت وزێ ل ناوچێ و پاراستنا ئاسایشا سنورێت ئسرائیلێ بویە، دماوەکێ دا دگوت کورد ھەڤپەیمانێت مەنە و چەکی دەینێ، لێ دەما تورکیا ھێرش کریە سەرێ کانێ و عەفرینێ ئەمریکا پشتا خوە دا کوردان و گوت کورد ھەمبەری پارا و چەکی شەر بومە کریە، ترامپ ب ئاشکرا گوت مە نەفتا وان ناوچەیا کونترول کریە بۆ گرنگ نەبوو ئەو ناوچە بکەڤنە دەستێت کێ دا گرنگ ئەوا وان پێ مەبەست دەستێن وان دابیت، ھەر ل دەسپێکا شەرێ ناڤخویێ سوریا ھەیا نھا ئەمریکا ھەر جارێ دچیتە لایەکێ ئامرازێت خوە دگوھریت رۆژەکێ دگەل کوردان بوو رۆژەکێ دگەل تورکیا بوو، جار نێزیکی روسیا دبوو، ھند جاران ژی ب ناراستەخو نێزیکی ئیرانێ بوو تنێ بۆ ھندێ ئارمانج خوە دەستەبەر بکەت.
ئەمریکا چوجاران دەستان ل وڵاتەکێ بەرنادەت ھەیا ئەڵتارناتیڤێ خوە نەبیت و بەرژەوەندیێن خوە نەپارێزیت، بۆ گرنگ نینە جوگرافی و دەسھەلاتا وڵاتی دەستێن کێ دا بیت یا گرنگ پاراستنا بەرژەندیێن وێ نە، گەر نەشیا بەرژەوەندییێن خوە بپارێزیت دێ بەرژەوەندیێن وڵاتێن رباکەرێن خوە تێک دەت، ڤەکێشانا ھێزێن ئەمریکا بەریا دوو مەھان ل ئەفغانستانێ تشتەک نینە بێژن ئەمریکا شکەستن ئینا، ئەمریکا شکسەتن ئینا ل دیموکراسیکرنا سیستەمێ حوکمڕانیا ئەفغانستانێ ھەروەک چاوا ل عیراقێ شکەستن ئینای، لێ تالیبان دوژمنێ دوژمنێن خوە ئینا سەر تەختێ دەسھەلاتێ کو دێ بەربەست و کوسپێن مەزن بۆ رکابەرێن ئەمریکا دروست کەت ل ناوچێ، ئەفغانستان ھەڤسنورە دگەل چین و ئیران و پاکستان و نزیکە ل روسیا کو رکابەرێن سەرەکی یێن ئەمریکانە. بتایبەتی تالیبان رکابەریا توند ھەیە دگەل ئیرانێ د شەرێ تایفی و مەزھەبی کو ھەر ئێکش وان مەزھەبەکە.
ھەر چەندە دوخێ عێراقێ ب تمامی جیاوازە ل دۆخێ ئەفغانستانێ، لێ چەند جارە بەحس دھێتە کرن کوە ئەمریکا ل عێراقێ ھێزێت خوە ڤەکێشیت ب تایبەتی پشتی دەرکرنا بریارکێ ژ لایێ پەرلەمانێ عیراقێ ل سالا 2020 کو ھێزێن بیانی ل عیراقێ نەمینن، ب دیتنامن ئەمریکا بساناھی ھێزێن خوە ناڤەکێشیت، چونکە ڤەکێشانا ئەمریکا ل عیراقێ دێ زەمینێ بۆ ھێزێن میلیشیایێن سەر ب ئیرانێ خوەشکەت کو ب تمامی ئاخ و سیادە و تەڤ جومگێن دەسھەلاتا عیراقێ کونترول بکەت، کو نھا پرانیا ئاخ و دەسھەلاتا عیراقێ د بەرژەوەندیا ئیرانێ دایە. لێ ڤەکێشان و نەڤەکێشانا ھێزێن ئەمریکا ل عیراقێ ڤێت ئەلتارناتیڤەکێ دن ھەبیت بۆ سیاسەتا خوە ل عیراقێ، گەر دبەرژەوندیا خوەژی نەبیت دکاریت ھێزێن رکابەرێن خوە ل عیراقێ لاوازکەت، دڤێت ئەمریکا سیاسەتا خوە بگوھریت کو ئەمریکا ھەردەم دگەل ب ھێزکرنا بەغدا وەکی تاکە ناڤەندا بریاردانێ ل عیراقێ یە، ئەمریکا بیست سالە باجا ڤێ سیاسەتێ دەت رکابەرا خوە ل سەر حسابا خوە رۆژ ب رۆژێ بھێزتر دکەت، ئەمریکا دڤێت سەروشنی عیراق وەکی وڵاتەکێ فرە ناڤەند بنیات بنیت، پروژێ بایدن سێ ھەرێمکرنا عیراقێ پراکتیزە بکەت یان شەرعیەتیێ ب ریفراندوما کوردان یا سالا 2017 بدەت، گەر نە ئەمریکا دێ ب دەستەکێ بەتال و زەرەرەکا زۆر دەرکەڤیت ل عیراقێ، و عیراق ب تمامی دێ کەڤیتە دەستێن نەیارێن ئەمریکا چو دوست ژی نامینن. رکابەرێت ئەمریکا زەمینێ بۆ دوستێن ئەمریکا خوەش دکەن کو دەمەکە ئەمریکا پشتا خوە دایە دوستێن خوە.
بەریا چەندەکێ ئیرانێ دەما پێشوازیکرنا سەرۆکێ ھەرێما کوردستانێ ئالایێ کوردستان ل بال ئالایێ خوە ل پایتەختێ خوە دانا، فرێکرنا 200 ملیارا ل بەغدا بۆ ھەرێمی ب رەزامەندیا ئیرانێ بوو بەریا ئەمریکا، ھەروەسا ل ماوێ بوری دا ھاتنا بەرپرسێن بالا یێن حەشدا شەعبی بۆ ھەڤلێرا پایتەخت بۆ رێکەفتن ل سەر ڤەگەرانا پێشمەرگەی بۆ ناوچێن ڤەقەتیای و کێشە لسەر پەیامەکا رونا ئیرانێ یە کوە ببیتە ئەلتەرناتیێڤێ ئەمریکا بۆ کوردان ھەر چوو نەبیت زێدەتر ژ ئەمریکا مافان ب کوردان بدەت.
ئەمریکا وێ ڤالاھیێ پرنەکەت بۆ کوردان کوە چەند سالە ب سەدەما سیاسەتا نەیا شەفافا ئەمریکا ھەیە ئیران ئامادەیە پربکەت، ھەردوو ئالی دزانن ھەرێما کوردستانێ شەرێ وەکالەت بۆ چوو ئالیان ناکەن و ناچیتە ژێر ھەژمونا چوو وڵاتێن ھەرێمی و ئیقلیمی، لێ ھەرێما کوردستانێ سیاسەتێ دگەل وی ئالی دکەت کو زێدەتر دان پێدانێ ب مافێن رەوایێن گەلێ کوردستانێ بکەن.
وەڵام بدەوه