ریفراندۆما کوردستانێ و بەھانەیێن ناڤخۆ!
ب درێژاییا دیروکێ ھەر جارێ وڵاتەکێ بیانی بریار ل سەر مافێ چارەنڤیسێ گەلێ کوردستانێ دایە، لگورەی بەرژەوەندیێن خوە سنورێن ولاتێن دن ل سەر نەفەسا کوردان مەزنکرن و چەندین ولاتێن نوو یێن دەستکرد ل سەر جوگرافیا کوردستانێ دروست کرن، لێ ل 25ێ ئەیلولا سالا 2017ێ بۆ ئێکەم جار دیروکێ دا گەلێ کوردستانێ بریار ل سەر مافێ چارەنڤیسێ خوە ب شێوەکێ ئازادانە دا، دەنگێ بلندێ سەربەخویا کوردستانیان ب تەڤ گوھێت جیھانێ گەھشتن کوە چەندین سەدە و چەرخ بوون گوھێن وان کەڕ ببون و ئەزمانێ خوە داعیرابوو ھەمبەری پەیڤا سەربەخۆیا کوردستانێ.
بەرییا ڕیفراندۆمێ کورد دنێرینا جیھانێ ب نەتەوەکا مری یان
(بێ نەتەوە) د قەلەم دان، ب ھاولاتیێن عیراقی و تورکی ئیرانی دزانین، وان وڵاتان ژی ب ھاولاتیێن سەرەکی یێن خوە نەدزانی بەڵکو پلە دوو و سێ و پرانیا جاران ژی ب پلە سفر بێ وڵات و نەتەوە ھەژماردکرن . لێ
ب ئەنجامدانا ریفراندۆمێ کورد بوونە نەتەوەکا زیندی دنێرینا جیھانێ دا، و گومان د مەملەکەت و ئیمبراتوریەتا د دلێ وان وڵاتان دا دروستکرن کوە ئاخا کوردستانێ داگیرکریە. کوە ژڤی ئالی ب مەملەکەتا عەرەبی دزانی، ژ ئالیێ دن ب ئیمراتوریەتا عوسمانی دزانی، ژ ئالیەکێ دن ب ئیمبراتوریەتا سەفەوی دزانی.
ھێرشێن داگیرکارێن کوردستانێ بۆ سەر ریفراندۆمێ تشتەکێ نورمال و چاڤەرێ کریبوو چونکە بۆ ئێکەم جاربوو کەسەک ب وان ب بێژیت نەخێر ئەڤ سنورە وڵاتێ منە نەیێ وەیە، ھەوە سەر ئاخا مە وڵاتێن خوە مەزن کرینە، لێ ئەوا نە نورمال ھێرش و گوتگوتکێن ناڤخۆیی بوو بۆ سەر ریفراندۆمێ چ ب ڕاستەخۆ چ ب ناراستەوخۆ ب بەھانەیێت جودا جودا کوە د جەوھەر و ئایدۆلۆژیا وان دبنەرەت دا دژی سەربەخۆیا کوردان بوو. کوە وان ریفراندۆم ب سەدەما قوتکرنا بودجێ ھەرێمی و ھێرشێن سوپایێ عیراقێ بۆ سەر ھەرێمێ دزانی. ھندا ژی دگوت ریفراندۆما بارزانی ب دەستکەفتێ شەخسی ناڤبر بۆ ھندێ شەرعیەتێ ب دەنە بەھانێن خوە، ھەر تشت تەڤلی ھەڤ دکر.
ڕیفراندۆم سەدەما قوتکرنا بودجێ ھەرێما کوردستانێ بوو؟
چار سالان بەرییا ریفراندۆمێ ب بریارەکا(نوری مالکی) بودجێ ھەرێما کوردستانێ ھاتە قوتکرن، پاشان ل سەردەمێ عەبادی پرانیا بڕیارێن مالکی ھاتنە ھەلوەشاندن، لێ ئەو بڕیارێن دژی ھەرێما کوردستان وەکی خوە ھێلان دەست کاری نەکر و بەردەوام بوون ژ سزادانا خەڵکێ کوردستانێ، ھند سزان ژی توندترکرن کوە درێژە پراکتیزەکرنا حکومرانیا دەسھەلاتا سەنترالیزما رژێما بەعس دا خوە سەپاند و بریارێن تاک لایانە دان، چەمکێ فیدرالی یێ و شەراکەت ب پراکتیکی ھەلوەشاندن.
دوان چار سالان ھەرێما کوردستانێ توشی چەندین قەیران و شەرەکێ نەخوازراوێ مەزترین رێکخراوا تیروریستی یا داعش بوو. کوە حوکومەتا ناڤەند نەھەر تنێ چەک و دراڤ بۆ ھەرێما کوردستانێ نەشاندن بەڵکو ئابلوقا چەکی ژی دانە سەر پێشمەرگەی. کوە بۆ وان گرنگ نەبوو گەر ھەرێما کوردستان ب تمامی کەڤیت و تەڤایا کەچێن کوردان ببنە کەنیزە دەستێن چەکدارێت داعش دا. گەر ریفراندۆم نەھات بوو کرن عیراق چوو جاران بژاردا رێکەڤتنێ ب کوردان نەدا بەلکو بتنێ وان دخواست کورد رادەست بن، لەوما ھەر رێکەفتن و فرێکرنا ھەر دینارەکێ ل بەغدا بۆ ھەرێما ھەیا سەر عیراقێ بین بەرھەمی ریفراندۆمێ یە.
سەدەما ریفراندۆمێ حکومەتا ناڤەند بڕیارا ھێرش کرنا سەر ھەرێما کوردستانێ دا؟
چاخا صدام حوسێن ھەشت ھزار بارزانی بساخی بن ئاخکرین وی دەمی ژی ریفراندۆم نەھات بوو کرن.
چاخا علی حسێن مجید ھەلەبچە کیمیا باران کری وی دەمی ژی ریفراندۆم نەھات بوو کرن.
چاخا صدام حوسێن کورد برسی کرین چوو تشت بۆ کوردان نە فرێکرین، ئارزوقە ل کوردان قەدەغەکری، وی دەمی ژی ریفراندۆم نەھات بوو کرن.
چاخا رژێمێن ئێک ل دیف ئێکێن عیراقێ خوینا کوردان حەلال دکری، ھەمی جورێت مرنێ ل سەر کوردان تاقی کرین(ئەنفال کرن، ساخی بن ئاخ کرن، سێدارەدان، ) وی دەمی ژی ریفراندۆم نەھات بوو کرن.
چاخا مالکی ھێزا دیجلە بەرەف سنورێت ھەرێما کوردستانێ لڤاندی، خواست شەری بکەت دگەل پێشمەرگەی ل وی دەمی ژی ریفراندۆم نەھات بوو کرن.
بارزانی بۆ دەست بەرنەدەنا پوستێ سەرۆکایەتیا ھەرێمێ بریارا ئەنجامدانا ریفراندۆمی دا؟
ئەمریکا، و ھەر چوار ولاتێن داگیرکارێن کوردستانێ و ولاتێن دن کوە دەسھەلات ھەیە ل عیراق ب ھەر مەرجەکێ
درازی بوون کوە بارزانی بخوازیت، ھەیاب بارزانی دگوت بۆ چار سالێت بھێت ژی دێ شەرعیەتێ دەین ب سەرۆکاتیا تە بۆ ھەرێمێ ب تنێ دەستا ژ ریفراندۆمێ بەردە.
لێ بارزانی ب تەڤ جیھانێ گوت نەخێر ب گەلێ کوردستانێ گوت بەلێ، گووت(ئەز خوە شەرمزارێ میللەتێ خوە ناکەم) و سەد سالە بن دەستین و قوربانی یێ دەین، تەمەت دەریایا ئەتلەس گەلێ کوردستان خوین دایە بۆ ئەڤرو ھێشتا تێر نەبون ب خوینا کوردان. نە پلە وپوست نە تەڤ دراڤێ جیھانێ جھێ ریفراندۆمێ ناگریت،، ئەلتەرناتیڤا ڕیفراندۆمێ ب تنێ سەربەخویا کوردستانێ یە.
دراستی دا ئەو تومەتێن داینە پال ڕیفراندۆمێ ھەمی دبێ ب بنەمابوون، ب تنێ بۆ ڤەشارتنا وان عەیب و کەتنێن خوەبوو، چونکە ولاتێن داگیرکار ب درێژاییا دیروکێ کورد مینا مروڤ نەدیتینە، ھەر دەرفەتا بۆ برەخسیت ژ دەست نادەن بۆ ژناڤبرنا نەژادێ کوردان، دلوڤانیێ ب زارویێن لاندکاداژی نابەن دێ ژناڤ بەن، ب دەست وان بیت ھەوایی ژی دێل سەر کوردان گرن، ئەو نا خازن چواجارن کورد ھەست بھەبونا خوە بکەن و ب ئازادی ب ژین، ھەر دخوازن کورد کولێن وان بن، چوو ماف و یاسایان ب کوردان ب رەوا نابینن.
ریفراندۆم مەزترین دەستکەفت بوو ب درێژاییا دیروکا کوردان و ڕاسترین و بوێرترین بریار بوو ژ ئالیێ سەرکردایەتیا گەلێ کوردستانێ پشتی چەندین سالێت قوربانی دانێ ل عیراقا مەلک فەیسەلێ ئێکێ ھەیا صدام ب قورکرنا کوردان و عێراقا نوو ب پێشیلکرنا تەڤ بنەمایێن فیدرالیێ کوە ھەر عێراقا کەڤن بوو قوماشێ فیدرالیەتێ د خوە ئالاندبوو.
وەڵام بدەوه